اصطلاح (Mean Time Between Failures) یا MTBF و یا به لفظ فارسی:”میانگین بین نرخ شکست‌ها”، ممکن است اصطلاح فنی قابل فهمی برای همگان نباشد چراکه فقط مهندسان و متخصصان فناوری اطلاعات به آن اهمیت می‌دهند. با این حال، MTBF در واقع یک معیار بسیار مهمی است که بر همه افرادی که از دستگاه‌های الکترونیکی در زندگی روزمره خود استفاده می‌کنند تأثیر می‌گذارد. از تلفن‌های هوشمند گرفته تا یک خودرو، و سایر تجهیزات امروزی.
هر دستگاه الکترونیکی عمر محدودی دارد و دانستن MTBF آن میتواند به شما در تصمیم‌گیری بهتر در مورد نحوه استفاده و نگهداری از آنها کمک کند. اما فقط تجهیزات سخت‌افزاری نیست که محاسبه‌ی نرخ خرابی آن اهمیت دارد بلکه از MTBF در نرخ خرابی نرم‌افزارها و برنامه‌های PM و شکست‌های پروژه و حتی در اندازه‌گیری تصمیمات ما اثرگذار باشد مثلاً کسی که مدام در ازدواج شکست می‌خورد یا از این شرکت به آن شرکت مدام در حال جابجایی است و حتی در نرخ ریزش منابع انسانی در سازمان هم می‌شود از محاسبه‌ی نرخ شکست بهره گرفت!
به زبان ساده، MTBF میانگین زمان بین دو خرابی یک دستگاه خاص است. این معیاری است برای مدت زمانی که می‌توانید انتظار داشته باشید یک دستگاه قبل از خراب شدن کار کند. هر چه MTBF بالاتر باشد، انتظار می‌رود دستگاه قبل از توقف کار طولانی‌تری دوام بیاورد. به عنوان مثال، اگر یک دستگاه الکترونیکی دارای MTBF 10000 ساعت باشد، به این معنی است که به طور متوسط ۱۰۰۰۰ ساعت قبل از اینکه دچار خرابی شود، به طور مداوم کار می‌کند. اغلب به عنوان خدمات یا در دسترس بودن محصول توصیف می‌شود. این KPI میانگین زمانی را که بین حل یک مشکل در سرویس داده شده و مشکل بعدی می‌گذرد اندازه گیری می‌کند، یا به عبارت دیگر به ما می‌گوید که چند وقت یکبار سرویس مختل می‌شود. این یک بخش حیاتی از هر SLA است که قابلیت اطمینان را نیز توصیف می‌کند. می‌توان آن را تایم هم نامید.
MTBF مهم است زیرا به ما کمک می‌کند پیش‌بینی کنیم که دستگاه‌هایمان چه زمانی ممکن است خراب شوند و به طور فعال برای تعمیر و نگهداری یا جایگزینی برنامه‌ریزی کنیم. برای مشاغل، این به معنای به حداقل رساندن زمان خرابی و اجتناب از تعمیرات یا تعویض پرهزینه است. برای افراد، این به معنای اجتناب از هزینه‌های غیرمنتظره و ناراحتی زمانی است که یک دستگاه به طور ناگهانی کار نمی‌کند. دانستن MTBF دستگاه خود نیز میتواند با مقایسه دوام و طول عمر محصولات مختلف به شما در تصمیم گیری در خرید کمک کند.
عوامل متعددی بر MTBF یک دستگاه تأثیر می‌گذارد. یکی از مهمترین فاکتورها کیفیت قطعات و مواد به کار رفته در ساخت دستگاه است. قطعات و مواد با کیفیت بالاتر به طور کلی منجر به MTBF بالاتر می‌شود. عامل مهم دیگر شرایط کار دستگاه است. دستگاه‌هایی که در محیط‌های سخت کار می‌کنند، مانند دماهای شدید یا رطوبت بالا، معمولاً دارای MTBF کمتری نسبت به دستگاه‌هایی هستند که در محیط‌های کنترل شده تر کار می‌کنند.
عامل دیگری که میتواند بر MTBF تأثیر بگذارد نحوه استفاده از دستگاه است. دستگاه‌هایی که به شدت مورد استفاده قرار می‌گیرند یا در معرض تکان‌ها و لرزش‌های مکرر قرار می‌گیرند، عموماً دارای MTBF کمتری نسبت به دستگاه‌هایی هستند که استفاده می‌شوند.
دو نوع MTBF وجود دارد اول از همه، اجازه دهید بگوییم که صحبت در مورد MTBF (میانگین زمان بین شکست) ممکن است دقیقاً جالب‌ترین موضوع در جهان نباشد، اما اگر در تجارت طراحی و تولید محصولات هستید، این چیزی است که باید به آن توجه کنید. MTBF اساساً به مدت زمانی اشاره دارد که می‌توانید انتظار داشته باشید یک محصول یا جزء قبل از خرابی و نیاز به تعویض، دوام بیاورد.
اکنون، وقتی صحبت از MTBF می‌شود، دو نوع وجود دارد که باید در مورد آنها بدانید: MTBF تخمینی و واقعی. MTBF تخمینی فقط پیش‌بینی‌شده بر اساس طراحی و آزمایش، تخمینی از طول عمر یک محصول است. این اغلب در مراحل اولیه توسعه محصول برای ایجاد بهبود و اطمینان از مطابقت محصول با استانداردهای قابلیت اطمینان استفاده می‌شود. از سوی دیگر، MTBF واقعی با ردیابی خرابی‌ها و تعمیرات در طول زمان محاسبه می‌شود. این به شما اندازه گیری دقیق‌تری از مدت زمان ماندگاری واقعی محصولات شما در این زمینه می‌دهد.
مرحله ۱: جمع آوری داده‌ها
قبل از استفاده از ماشین حساب MTBF، داده‌هایی را در مورد تعداد خرابی‌ها و زمان بین هر خرابی جمع آوری کنید. این اطلاعات را می‌توان از آزمایش، بازخورد مشتری یا استفاده قبلی از محصول جمع آوری کرد. داشتن اطلاعات دقیق و دقیق برای به دست آوردن یک محاسبه قابل اعتماد MTBF بسیار مهم است.
مرحله ۲: محاسبه MTBF
هنگامی که داده‌ها را در اختیار دارید، می‌توانید از یک ماشین حساب MTBF برای تعیین میانگین زمان بین خرابی‌ها استفاده کنید. این محاسبه بر اساس کل t عملیاتی است
زمان و تعداد خرابی‌هایی که در آن زمان رخ داده است. عدد حاصل بر حسب ساعت بیان می‌شود و می‌توان از آن برای تخمین طول عمر مورد انتظار یک محصول یا سیستم استفاده کرد.
مرحله ۳: استفاده از MTBF در توسعه محصول
MTBF میتواند ابزار ارزشمندی برای توسعه محصول باشد. با دانستن طول عمر مورد انتظار یک محصول، تولیدکنندگان می‌توانند برای قابلیت اطمینان و بهینه سازی برنامه‌های تعمیر و نگهداری طراحی کنند. همچنین میتواند به شناسایی نقاط ضعف بالقوه در طراحی کمک کند که ممکن است احتمال شکست را افزایش دهد.
استفاده از MTBF در توسعه محصول میتواند با کاهش ادعاهای گارانتی، تعمیرات و فراخوان‌های احتمالی در درازمدت در زمان و هزینه صرفه جویی کند. پیگیری MTBF در طول زمان بسیار مهم است زیرا ممکن است با تغییرات در فرآیندهای تولید یا مواد مورد استفاده تغییر کند.
مرحله ۴: محدودیت‌های MTBF
در حالی که MTBF یک معیار مفید برای پیش‌بینی قابلیت اطمینان است، توجه به محدودیت‌های آن مهم است. فرض بر این است که شکست‌ها به طور تصادفی و مستقل از یکدیگر رخ می‌دهند، که ممکن است همیشه درست نباشد. همچنین عوامل خارجی مانند شرایط محیطی یا رفتار کاربر که ممکن است بر قابلیت اطمینان تأثیر بگذارد را در نظر نمی‌گیرد.
هنگام ارزیابی قابلیت اطمینان محصول، استفاده از MTBF به عنوان یکی از ابزارهای بسیار مهم است. هنگام تصمیم گیری در مورد توسعه و طراحی محصول، عوامل دیگری مانند ایمنی، قابلیت استفاده و هزینه نیز باید در نظر گرفته شوند.
MTBF همه چیز در مورد پیش بینی قابلیت اطمینان یک سیستم یا جزء است. این یک معیار مهم برای ITSM است زیرا به ما کمک می‌کند تا حوزه‌های مشکل بالقوه را قبل از تبدیل شدن به مشکلات واقعی شناسایی کنیم. در اینجا چند نمونه از نحوه استفاده از MTBF آورده شده است:
نرخ خرابی سخت افزار
یکی از کاربردهای متداول MTBF این است که پیش بینی کند که چه زمانی احتمال وقوع خرابی سخت افزار وجود دارد. برای مثال، فرض کنید سروری دارید که دارای MTBF 50000 ساعت است. این بدان معناست که به طور متوسط، می‌توانید انتظار داشته باشید که سرور قبل از تجربه خرابی، حدود ۵۰۰۰۰ ساعت کار کند. با استفاده از این اطلاعات، می‌توانید قبل از اینکه سرور واقعاً از کار بیفتد، به طور فعال برای تعویض یا تعمیر برنامه ریزی کنید. این موضوع در مدیریت مشکل عصای دست شما خواهد شد!
نرخ خطای نرم افزار
MTBF همچنین میتواند برای پیش بینی میزان خطای نرم افزار استفاده شود. به عنوان مثال، فرض کنید که روی یک پروژه توسعه نرم افزار کار می‌کنید و می دانید که کد دارای MTBF 100 ساعت بین خطاها است. به این معنی که به طور متوسط در هر ۱۰۰ ساعت استفاده، می‌توان انتظار داشت که نرم افزار با خطا مواجه شود. این اطلاعات میتواند به شما در برنامه ریزی برای آزمایش و اشکال زدایی کمک کند و اطمینان حاصل کند که مشکلات احتمالی قبل از انتشار نرم افزار برای کاربران شناسایی می‌شوند.
برنامه ریزی تعمیر و نگهداری
MTBF همچنین میتواند برای برنامه ریزی تعمیر و نگهداری استفاده شود. با دانستن میانگین زمان بین خرابی‌ها، می‌توانید تعمیر و نگهداری و بازرسی‌های منظم را برای جلوگیری از خرابی‌ها برنامه ریزی کنید. به عنوان مثال، اگر پمپی با MTBF 10000 ساعت دارید، می‌توانید هر ۵۰۰۰ ساعت یکبار تعمیر و نگهداری را برنامه ریزی کنید تا مشکلات احتمالی را قبل از اینکه منجر به خرابی شود برطرف کنید.
بهبود قابلیت اطمینان سیستم
در نهایت، MTBF میتواند برای بهبود قابلیت اطمینان کلی سیستم استفاده شود. با ردیابی MTBF در طول زمان، می‌توانید مناطقی را شناسایی کنید که به طور مداوم MTBF کمتری دارند و بر بهبود آن مناطق برای افزایش قابلیت اطمینان کلی سیستم یا جزء تمرکز کنید.
برای مثال، اگر متوجه شدید که نوع خاصی از هارد دیسک به طور مداوم دارای MTBF کمتری نسبت به سایرین در سرورفارم شما است، می‌توانید روی درایوهای با کیفیت بالاتر سرمایه‌گذاری کنید یا عوامل دیگری را که ممکن است بر قابلیت اطمینان آنها تأثیر می‌گذارد بررسی کنید.
در نتیجه، MTBF یک معیار مهم برای ITSM است زیرا امکان حل مشکل و برنامه‌ریزی تعمیر و نگهداری فعال را فراهم می‌کند. با استفاده از MTBF برای پیش‌بینی خرابی‌های سخت‌افزاری، نرخ خطای نرم‌افزار و موارد دیگر، متخصصان فناوری اطلاعات می‌توانند اطمینان حاصل کنند که سیستم‌ها و اجزای آن تا حد امکان روان کار می‌کنند و زمان خرابی را به حداقل می‌رسانند و هزینه‌ها را کاهش می‌دهند. مهم است که به خاطر داشته باشید که MTBF تضمینی برای قابلیت اطمینان نیست، بلکه یک میانگین آماری است که میتواند به عنوان ابزاری برای برنامه ریزی و بهبود عملکرد سیستم استفاده شود. این نه تنها تضمین می‌کند که تجهیزات شما مطابق با هدف کار می‌کنند، بلکه احتمال خرابی غیرمنتظره سیستم را نیز کاهش می‌دهد. این پیشگامی باعث صرفه جویی در زمان و هزینه شما در دراز مدت می‌شود!
بهبود تصمیمات
یکی دیگر از مزایای استفاده از MTBF، توانایی بهبود قابلیت اطمینان از تصمیمات ماست. با ردیابی MTBF در طول زمان، می‌توانید مناطقی را شناسایی کنید که به طور مداوم MTBF کمتری دارند و بر بهبود آن مناطق برای افزایش قابلیت اطمینان کلی سیستم یا جزء تمرکز کنید. مثلا جابجایی مکرر یک کارمند یا اخراج او در یک بازه زمانی از دو شرکت میتواند ناشی از نرخ شکست باشد با محاسبه و اندازه‌گیری آن می‌توان نقاط ضعف را شناسایی و جلوی آنرا برای موارد آتی گرفت در مدیریت منابع انسانی و ریزش نیروها نیز به همین شکل. بعبارتی تعیین میانگین زمان نرخ شکست در هرچیزی که منجر به شکست می‌شود قابل تعمیم است. هرچند این رویکرد به متخصصان فناوری اطلاعات بیشتر کمک می‌کند تا سیستم‌های خود را برای دستیابی به عملکرد بهینه تنظیم کنند و در عین حال حداکثر زمان کار را تضمین کنند. با شناسایی سیستم‌های سخت افزاری یا نرم افزاری با MTBF پایین‌تر نقاط مهلک را شناسایی و ازبین ببرند.
سخن پایانی:
MTBF یک معیار مهم برای پیش بینی طول عمر مورد انتظار یک محصول یا سیستم است. با جمع‌آوری دقیق داده‌ها و استفاده از ماشین‌حساب MTBF، تولیدکنندگان می‌توانند برای قابلیت اطمینان و بهینه‌سازی برنامه‌های تعمیر و نگهداری طراحی کنند. با این حال، مهم است که به یاد داشته باشید که MTBF دارای محدودیت‌هایی است و باید در کنار سایر عوامل هنگام ارزیابی قابلیت اطمینان محصول استفاده شود. در اینجا شکست های بسیاری هست که باید با شیوه های درست بر آنان غلبه کنید.
